El, yüksek hareket kabiliyetinden ve eklem sayısından da anlaşılacağı üzere kompleks yapıya sahip bir uzuvdur. Bu yüksek hareket kabiliyeti elin kusursuz iskelet sistemi ve bu sistem üzerinde bulunan adale ve tendon sistemleri sayesindedir.

Aynica elin sahip olduğu esnekliğini ve işlevsel kuvvetini sağlayan yapı ise var olan mükemmel kan dolaşımı ve kusursuz sinir sistemi ağı sayesindedir. Bu yapıların yanında destekleyici nitelikte olan bağ dokusu bantlan (ligamentler), deri alti dokusu, deri ve tirnak gibi oluşumlar vardır.
Tüm bu sistemin yani elimizin yara, kayıp ve hastalıklanyla El Cerrahisi Bilim Dalı ilgilenir. Günlük hayatın neredeyse her yerinde kullandığımız eller, sıklıkla yaralanırlar. Elin üstünü kaplayan deri ve yumuşak doku kayıpları tedavi edilmezse hasar giderek büyür ve işlev ve duyu kayıplan yaşanır. Özellikle tendonlar, sinir sistemi ağı, eklem kapsülleri, eklemler ve kemikler uygun tedavilerle koruma altına alınmaz ise sorunlar büyüyerek geri dönüşü imkânsız evrelere ulaşabilir.
Elleri yaralayan durumun şiddeti ve süresi hasarın ağırlaşmasına neden olur. Uygun zamanda müdahale ile tedavi edilmezse iltihap, nekroz gibi olaylar yumuşak doku hasanını artıracaktır.
Yara iyileşme dönemine etki eden sistemik veya lokal hastalıklar el yaralanmalarının daha ağır evrelere ulaşmasına ve doku kayıplarının oluşmasına sebep olabilir. Komplike olmayan basit bir el yaralanmasi bile kronik hastalık sahiplerinde, diyabetiklerde, sigara içenlerde veya dolaşım problemi olanlarda daha güç bir soruna dönüşebilir.

KLİNİK YAKLAŞIM

Yaralı ele ilk yaklaşım daha fazla zarar vermeden hemostaz (uygun kanama kontrolu) saglayarak ve eli fizyolojik pozisyonda tutarak gerekli tanı ve tedavi süreçlerine başlamaktır. Mümkünse hızlıca doku defektlerinin kapanılması gerekir. El kontamine. enfekte veya ağir kirli değilse sadece serum fizyolojik veya laktatli ringer solüsyonu ile yıkanmalı ve temizlenmelidir. Ağır kirlilik varsa antiseptik solüsyonlarla el temizlenebilir fakat ardından antiseptik solüsyonun da fizyolojik serumla yaradan uzaklaştırılması gerekir. Doku defekti olan açık yaralar ilgili dokuya uygun yöntemle kapatılmalıdır. Eğer uygun kalıcı bir kapama yöntemi gerçekleştirilemiyorsa geçici sentetik veya biyolojik ortülerle yara kapatılmalı ve altta açıkta kalan yapılar korunmalıdır. Daha sonra uygun şartlarda kalıcı kapama girişimi yapilir. El cerrahisinde sıklıkla kiriş, sinir, damar veeklem onarımı kırılmış kemik onarımı, yanık sonrası onarım ve cilt yaralarinin onanımı işlemleri uygulanır. Tıbbi teknolojilerin ve el cerrahisinin gelişimi ciddi yaralanmalarda dahi fonksiyon kaybı ve görüntü bozukluğunun giderilmesinde büyük oranda tedavi verimliligini arttırmıştır.

Şu anda kullanılan cerrahi teknikler arasında:

Greftleme

Hasarlı bölgeyi onarmak amacıyla bedenin farklı bir bölümünden deri, kemik, sinir veya diğer dokuların hasarlı bölgeye nakline greftleme denir.

Flep Cerrahisi

Vücudun uygun ve sağlıklı bir bölümünden hasarlı alana derinin alttaki yağ dokusu, kan damarlan ve kas dokusu ile beraber nakledilmesine flep cerrahisi denir. Uygulanan El cerrahilerinin oldukça büyük bir bölümünde, kimi zaman çok uzun bir zaman alsa da destekleyici rehabilitasyon uygulamalarıyla kaybedilmiş duyu ve fonksiyon tekrar kazandırılabilir.

KARPAL TÜNEL SENDROMU VE TEDAVİSİ

El parmaklarının hareket ve hissinde önemli rolü bulunan median sinirin el bileği bölgesinde sıkışması sonucu oluşan ve sinir sıkışmaları içerisinde en sık görülen durumdur. Median sinirin el bileğinden geçtiği boşluğa ise karpal tünel denir. Median Sinirin karpal tünel içinde bir şekilde uzun süreli basınca maruz kalması karpal tünel sendromuna neden olur.

Karpal Tünel Sendromunun Belirtileri Nedir?

• Elde hissedilen güç kaybı
• Çabuk yorulma hissi
• Parmaklarda kanncalanma hissi
• Parmaklarda uyuşma

Agri ve uyuşukluk geceleri uykudan uyandıracak kadar yüksek eşikte hissedilebilir. Böyle durumlarda bileğin hareket ettirilmesi ağrıyı azaltabilir. Çok ilerlemiş vakalarda başparmak kaslanında erime, bu duruma bağlı olarak ta güçsüzlük ve his kaybı görülür. Parmaklardaki his kaybı, ağrı ve acı hissi olmadığından hastanın parmaklarına zarar (yakma, kesme, yaralama) vermesine neden olabilir.

Karpal Tünel Sendromunun Tedavisi Nedir?

Başlangıç döneminde el bileğinin hareket kabiliyetini kısıtlamak ve antiinflamatuar ilaçlar kullanmak şikâyetleri azaltabilir. 1-3 ay boyunca iyileşme gözlemlenmeyen ve alınan önlemlere rağmen devam eden durumlarda ise ameliyat gerekir. Avuç içi-elbileği arasında uygun noktadan küçük bir kesi ile karpal tünele ulaşılır ve tünelin çatısı tamamen kesilerek karpal tünel açılır. İlerlemiş vakalarda mikroskop altında nöroliz yani sinir serbestleştirilmesi yapılır. Böylelikle şikâyetlere neden olan basinç ortadan kalkar. Şikayetler ameliyat sonras: hemen ortadan kalkmaz. Hatta ameliyat sonrası oluşan şişlikler nedeni ile sinirdeki sıkışma süreceği için şikâyetler arta da bilir. İyileşme süreci 3-6 ay arasında değişebilir. Bazı ağır ve geç kalınmış vakalarda cerrahi işlem sonrası şikayetler azalsa da tam olarak iyileşmeyebilir. Sigara kullanımı, düzensiz-uygunsuz beslenme ve ileri yaş gibi faktörler tedavi sonuçlarını olumsuz etkiler.

ROMATOİD ARTRİT

Ellerin ve vücudun diğer bölümlerinin görüntüsünü ve fonksiyonunu kısıtlayan ve kişiyi sakat bırakabilen ciddi bir hastalıktır. Sıklıkla parmak eklemlerini deforme eder, hareketi kisitlar ve parmakları bükülü olarak durmaya zorlar.

Romatoid artritiri neden olduğu durumlar genellikle ameliyatsız tedavi edilebilir. Özel cihazlarla uygulanacak uygun fizik tedavi uygulamaları etkin bir tedavi yöntemidir. Bazı vakalar içinse cerrahi uygulamalar en iyi çözümdür. Operasyon kararı operasyonu gerçekleştirecek cerrahın ve romatoloji uzmanının ortak vereceği kararla gerçekleştirilmelidir. Cerrahi tedavide, Enflamasyon olan eklemlerden dokular çıkarılır, tendonlann yeri değiştirilir ya da yapay eklemler yerleştirilir. Ameliyat sonrası el tam olarak kullanılamasa da fonksiyon ve görüntü açısından belirgin bir iyileşme görülür. Unutulmamalidir ki, yapılacak ameliyat altta yatan hastalığa tedavi etmez. Romatoid artrit hasar oluşturmaya devam edebilir ve bazen tekrar operasyon gerekebilir.